کارنامه درخشان وزارت دفاع در حوزه شرکتهای پتروشیمی زیرمجموعه

به گزارش “راهبرد انرژی“،وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، همگام با برنامه ها، اقدامات، پیشرفت ها و دستاوردهای خود در حوزه دفاعی و نظامی، در حوزه اقتصادی نیز به ویژه در شرایط تحریم همواره حامی و یاریگر اقتصاد کشور بوده است. در واقع، وزارت دفاع در کنار رسالت سنگین پشتیبانی و تامین نیازهای نیروهای مسلح در حوزه صنایع نظامی به عنوان پشتیبان دولت در بسیاری از حوزه ‌ها از جمله پتروشیمی، نفت، معادن، کمک به خودروسازی و صنایع پزشکی در کنار دولت قرار داشته و دارد.
برنامه ها و دستاوردهای وزیر دفاع در حوزه اقتصادی
امیر سرتیپ دکتر محمدرضا آشتیانی، طی دو سال سکانداری وزارت دفاع تلاش کرده تا با توجه به اسناد بالادستی نظام و منویات رهبری، با تقویت روحیه و کار جهادی، نهادینه سازی کارآمدی و بهره وری در بخشهای تابع این وزارتخانه، از ظرفیت های وزارت دفاع در حوزه اقتصادی و غیرنظامی به بهترین نحو ممکن استفاده نماید.
آشتیانی در زمان دریافت رای اعتماد از مجلس در حوزه خدمات رفاهی وزارت دفاع اعلام کرد که به دنبال کارآمدی در مدیریت سرمایه و بازدهی مطلوب منابع اقتصادی ساتا، ارتقاء سهم ساتا در تامین حقوق بازنشستگان از محل درآمدهای اقتصادی، تقویت شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی نیروهای مسلح با رویکرد توسعه دارایی ها و سرمایه گذاری است.
آشتیانی در برنامه چهارساله خود در مورد رویکرد در مشارکت های چندجانبه؛ اعلام کرده که تقویت و توسعه فعالیت های اقتصادی-سرمایه گذاری ساتا با تاکید بر حوزه های دارای مزیت است و در این میان بر ایفای نقش در توسعه زنجیره های ارزش راهبردی کشور از طریق تاثیرگذاری بر جریان هدایت و سیاستگذاری صنایع مهم کشور به منظور ایجاد مزیت های فناورانه در اقتصاد ملی تاکید کرده است. همچنین بر دستیابی به دانش طراحی پالایشگاه ها، پتروشیمی ها و پتروپالایشگاه ها و بومی سازی استانداردهای آن تصریح داشته است. آشتیانی رعایت سیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی و توجه ویژه به دانش بنیانی، هوشمندسازی و تاب آوری را در دستور کار قرار داده است.
وزیر دفاع، اهداف برنامه ای خود را برای رویکرد در مشارکتهای چندجانبه؛ تکمیل طرحهای سرمایه گذاری ساتا در زنجیره های ارزش ساز راهبردی کشور نظیر پتروشیمی، حوزه های بالادستی نفت و معدن، اعلام کرده است.
کارنامه کاری آشتیانی تاکنون نشان می دهد که در مسیر دستیابی به اهداف و برنامه های اعلامی خود موفق بوده است.

 حمایت از بازنشستگان نظامی و افزایش بهره وری با تشکیل قرارگاه اقتصادی
قرارگاه اقتصادی وزارت دفاع با هدف تمرکز فعالیت‌های اقتصادی در آذر ۱۴۰۰ با هدف هماهنگی بیشتر بین بخش‌های اقتصادی و همچنین نظارت راهبردی بر فعالیت‌های مذکور تشکیل شده و به دنبال قراردادن ظرفیت ‌های مولد و بالقوه در وزارت دفاع را به شکل مطلوب مدیریت و در ریل بهره وری است. پایش محیط اقتصادی داخلی و خارجی، شناسایی فرصت‌های مرتبط با حوزه اقتصادی، سیاست گذاری اقتصادی در فعالیت‌های غیر نظامی، تعیین عرصه ‌های مجاز و اولویت‌ های سرمایه گذاری، ایفای نقش در فرآیند تعیین مدیران بنگاه ‌های اقتصادی با رعایت تشریفات قانونی هر یک از بنگاه ها، هماهنگی بین بخش ‌های وزارت دفاع در جهت توسعه همکاری ‌ها و هم افزایی اقتصادی، هدایت، حمایت و تسهیل نمودن فعالیت ‌های اقتصادی در عرصه ‌های ملی و فراملی، مشارکت با سایر دستگاه‌ ها و بخش‌ های خصوصی و نظارت راهبردی در عرصه ‌های اقتصادی از جمله ماموریت‌ های قرارگاه اقتصادی وزارت دفاع به شمار می رود. در واقع، قرارگاه اقتصادی در وزارت دفاع یک مجموعه اقتصادی برای حمایت از بازنشستگان نظامی است.

 عملکرد قابل دفاع وزارت دفاع در حوزه نفت و پتروشیمی
وزیر دفاع در نمایشگاه دستاوردهای دفاعی اظهار داشته بود که سطح وزارت دفاع انجام اَبَر پروژه‌ ها است. آشتیانی قرارگاه اقتصادی، نفت و مسکن را تشکیل داد و در این میان، وزارت دفاع با 3500 شرکت در بخش صنعتی و خصوصی کشور کار می‌کند که ۷۷۵ شرکت دانش بنیان هستند و با همکاری شرکت های دانش بنیان در حوزه‌هایی مثال ارتباطات، نفت و انرژی، نیرو، راه، خودرو، سلامت و تجهیزات پزشکی، امنیت غذایی کارهای بسیار بزرگی انجام داده است. وزارت دفاع 1000 میلیارد تومان با شرکت ‌های مختلف در حوزه‌های فوق و ۱۲ هزار میلیارد تومان با شرکت ‌های دانش بنیان قرارداد دارد.
شرکتهای زیر مجموعه وزارت دفاع با نهضت قطعه‌ سازی در شاخه غیرنظامی با سرریزی و تسری دانش صنعت دفاعی در حوزه نفت، نیروگاه، گاز، پتروشیمی، خودرو، ریلی، بهداشت و سلامت، صنعت هوایی، دریایی و ارتباطات و مخابرات، راهکارهایی برای خروج از بن‌بست تحریم‌ها فراهم آورده است.
آشتیانی در گفتگویی اعلام کرده که افزایش 3 برابری در صادرات، افزایش ۲ برابری در تولید کالا و خدمات غیرنظامی و افزایش ۸۱ درصدی در تولیدات نظامی توسط شرکت های زیرمجموعه وزارت دفاع و نیروهای مسلح در سال 1401 ثبت شده است.
هم‌ اکنون وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح با دارا بودن 8 هلدینگ بزرگ زیر مجموعه خود یکی از بزرگترین مجموعه ‌های فعال در حوزه نفت و گاز کشور به شمار می ‌آید. این زیرمجموعه ها بیش از ۶۰ میلیارد یورو پروژه در حال اجرا دارند.
بخش اقتصادی وزارت دفاع با تدابیر وزیر دفاع طی دو سال گذشته در حوزه های مختلف صنعتی از جمله نفت و گاز و پتروشیمی و صنعت و معدن، اوج شکوفایی خود را تجربه کرده است. یکی از این موارد هلدینگ شستان (شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی نیروهای مسلح)، است.

شستان و هلدینگ غدیر
شستان، به عنوان یک برند معتبر به دنبال قرار گرفتن در بین سه شرکت سرمایه گذاری ایران است و ماموریت خود را ایجاد بالاترین ارزش و سود برای تامین منافع ذینفعان از طریق سرمایه‌ گذاری، ایجاد و توسعه کسب و کارهای سودمند، استفاده از دانش سازمانی، فراسازمانی و فناوری‌ های روز تعریف کرده است.
شستان وظایف ذیل خود را این چنین تعریف کرده است: 1-مطالعه و بررسی اقتصادی و سرمایه‌ گذاری در طرح‌ های سودآور، 2-سرمایه‌ گذاری در توسعه و تکمیل زنجیره ارزش صنایع، 3-استفاده از منابع بانک ‌ها و موسسات داخلی و خارجی جهت سرمایه ‌گذاریهای سودآور، 4- آینده پژوهی بازار سرمایه، فرصت‌ یابی، فرصت ‌سازی و مشارکت در طرح‌ های سودآور ملی و بین ‌المللی.
شستان در حوزه های 1-نفت، گاز و پتروشیمی، 2-مالی، تجاری و بازرگانی، 3-نیرو و انرژی، 4- معدن و صنایع معدنی، سرمایه گذاری کرده و فعالیت دارد.
شستان هم اکنون سهام مدیریتی و مالکیت بخش ارزشمندی از صنایع پتروشیمی کشور از جمله پتروشیمی های آریاساسول، بوشهر، مرجان، مخازن سبز پتروشیمی عسلویه، دماوند انرژی عسلویه، پتروپالایشگاه نگین بندرعباس و … را در اختیار داشته و یکی از هلدینگ‌ های بزرگ کشور در صنعت پتروشیمی است. شستان مصمم است با ورود به زنجیره ارزش محصولات تولیدی فعلی در صنایع پایین دستی پتروشیمی و جلوگیری از خام فروشی، دایره فعالیت ‌های خود در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی را گسترش دهد و به دنبال ساخت هاب سوم پتروشیمی کشور در منطقه کلیدی و ژئوپلیتیک مکران (چابهار) است و پروژه های توسعه نگین مکران، مجتمع پتروشیمی بدر شرق، پلی پروپیلن سپهر مکران را در دست اجرا دارد.
عملکرد مثبت ابرهلدینگ سرمایه گذاری غدیر از شرکت های سازمان بازنشستگی وزارت دفاع، نشان دهنده اوج شکوفایی صنایع وزارت دفاع در دو سال اخیر و بخصوص در حوزه های نفت و گاز و پتروشیمی و صنعت و معدن است. شرکت سرمایه‌ گذاری غدیر هم ‌اکنون مالکیت ۱۳۰ شرکت را در اختیار دارد، که در حوزه های مختلف همچون صنایع پایین ‌دستی نفت ‌و گاز، صنایع پتروشیمی، تولید و انتقال برق، صنایع و معادن، خدمات حمل و نقل، تولید سیمان، ساخت‌وساز و فناوری اطلاعات فعالیت می ‌کنند. از شرکت ‌ها و هلدینگ هایی که سرمایه‌ گذاری غدیر سهام اکثریت آنها را در اختیار دارد، می ‌توان به: گروه گسترش نفت و گاز پارسیان، هلدینگ توسعه صنایع بهشهر، پتروشیمی پارس، شرکت پالایش نفت بندرعباس، شرکت بین المللی توسعه ساختمان، شرکت توسعه ساحل و فراساحل، نگین کیش، گسترش نوین ایرانیان، سرمایه گذاری برق و انرژی غدیر و صنایع و معادن غدیر اشاره کرد.
در ادامه به عملکرد دو مورد از شرکتهای حوزه پتروشیمی وزارت دفاع اشاره می شود.
شرکت مخازن سبز عسلویه: 
احداث فاز نخست مخازن سبز پتروشیمی عسلویه با ۱۳ مخزن به ظرفیت ۳۶۱ هزار مترمکعب طی سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸ تکمیل شد و اسفند 1401 نیز با بهره‌برداری از مخازن نه‌گانه فاز دوم، مجموع ظرفیت ذخیره ‌سازی فرآورده‌های پتروشیمیایی در مخازن این شرکت از ۳۶۱ هزار مترمکعب به ۷۷۵ هزار مترمکعب افزایش یافته و میزان سرمایه‌گذاری انجام‌شده در فاز اول و دوم به بیش از ۳۵۰ میلیون دلار رسیده است.
افتتاح مخازن 9 گانه در اسفند 1401 و افزایش بیش از 2 برابری ظرفیت انبارش محصولات پتروشیمیایی این شرکت با توجه به وجود فضای کافی انبارش محصول، این اطمینان را به شرکت‌های تولیدی می‌دهد که درصورت ایجاد خلل در بارگیری و صادرات، بدون وقفه به تولید و انبار کردن محصولات در مخازن سبز ادامه دهند.
این اقدام تقویت جایگاه راهبردی شرکت مخازن سبز در صنعت پتروشیمی را درپی داشته و نقش شستان به عنوان یکی از سرمایه‌گذاران و بازیگران اصلی صنعت پتروشیمی را نیز پررنگ‌تر و عمیق‌تر از گذشته نموده ‌است.
شرکت مخازن سبز پتروشیمی عسلویه در سال 1401 افزایش 10 درصدی میزان محصول انبارش شده نسبت به سال 1400 داشته و این شرکت در مجموع در سال 1401 بیش از 5 میلیون مترمکعب محصولات پتروشیمیایی تولیدی کشور را انبار و سپس به پایانه، جهت بارگیری در کشتی و صادرات ارسال نموده ‌است. متانول 54 درصد ، 35 درصد LPG و 11 درصد از این محصولات را اتیلن گلایکول تشکیل داده ‌است و در سال جدید نیز با 22 مخزن درحال ارائه خدمات است. 2 مخزن اتیلن‌گلایکل پتروشیمی بوشهر و 2 مخزن متانول آپادانا نیز براساس پیشرفت فیزیکی واحدهای تولیدی درحال ساخت هستند.
از محل 13 مخزن فعال در سالهای گذشته درآمد شرکت سالیانه بالغ بر 44 میلیون دلار بود. با بهره برداری از 13 مخزن فاز دوم، درآمد شرکت به سالیانه بالغ بر 95میلیون دلار افزایش پیدا خواهد کرد. نکته مهم، در بخش تامین، بیش از ۸۰ درصد کالا و تجهیزات پروژه از سازندگان و تامین کنندگان داخلی تامین شده و 80 درصد جذب و اشتغال شرکت متعلق به نیروهای بومی بوده است.

 مجتمع پتروشیمی کیان 
مجتمع پتروشیمی کیان در سه قطعه زمین به مساحت تقریبی 75  هکتار در فاز دوم پتروشیمی منطقه ویژه اقتصادی پارس عسلویه احداث و پس از بهره برداری کامل یکی از بزرگترین مجتمع های پتروشیمی کشور و از افتخارات وزارت دفاع خواهد بود. این مجتمع با دریافت خوراک های مانند اتان، برش سه کربنه و نفتای سبک از مجتمع های پالایش گاز منطقه پارس جنوبی و واحد های پتروشیمی مختلف منطقه ویژه اقتصادی پارس، طیف گسترده ای از محصولات میانی و نهایی همچون الفین، انواع پلی اتیلن سنگین و سبک را تولید خواهد کرد. مجموع ظرفیت تولید واحد فرآیندی الفین، استخراج بنزن، بوتادین و هیدرو دی آلکیلاسیون در فاز نخست پتروشیمی کیان سالانه بیش از ۲ میلیون تن است و ۱۲۶۰ هزار تن اتیلن، ۳۲۷ هزار تن پروپیلن، ۲۰۲ هزار تن بنزن، ۱۷۷ هزار تن بوتادین و ۴۵ هزار تن نفت کوره در این واحد تولید می‌شود. همچنین ۲۶۵ هزار تن اتیل بنزن/ استایرن مونومر، ۱۵۰ هزار تن پروپیلن اکساید، ۱۵۰ هزار تن نرمال بوتانول، ۱۰۰ هزار تن دواتیل هگزانول و ۲۵ هزار تن ایزوبوتانول نیز در فاز دوم این طرح تولید می‌شود.
مجموع سرمایه‌گذاری فازهای یک و دو طرح پتروشیمی کیان حدود ۳.۵ میلیارد یورو است که از محل آورده سهامداران و از بازار سرمایه و فاینانس تأمین می‌شود. ارزش فروش محصولات نیز ۲ میلیارد و ۸۸۴ میلیون دلار در سال پیش‌بینی شده است. پتروشیمی کیان در افق 1404 به بهره برداری کامل خواهد رسید و شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان 58 درصد سهام پتروشیمی کیان را در اختیار دارد.
کارآمدی شرکتهای زیر مجموعه وزارت دفاع در تحقق اقتصاد دانش بنیان
شرکتهای زیرمجموعه وزارت دفاع تفاهم نامه ها و قراردادهای متعددی را برای فعالیت در حوزه نفت و پتروشیمی امضا کرده اند. امضای تفاهم‌نامه پژوهشگاه صنعت نفت، قرارگاه اقتصادی وزارت دفاع و اپنا (مؤسسه ‌های پژوهشی و دانش ‌بنیان صنایع نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی) یکی از این موارد است. مصطفی محمد نجار، رئیس قرارگاه اقتصادی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در این زمینه اعلام کرده است؛ در سال‌ های اخیر وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح بیشترین ظرفیت ‌های خود را در صنعت نفت و گاز کشور فعال کرده است. هدف از این تفاهمنامه با همکاری پژوهشگاه صنعت نفت و اپنا حرکت به سمت تکمیل زنجیره ارزش افزوده در صنعت پتروشیمی در سال‌ های آینده است، ضمن آنکه ما هم ‌اکنون در حوزه بالادست نیز با ورود به توسعه چند میدان نفت و گاز گام ‌های مهمی در بخش بالادستی صنعت نفت برداشته ‌ایم. با همکاری پژوهشگاه صنعت نفت روند توسعه و ساخت این پروژه‌ ها با روند بهتری پیش می روند.
مورد دیگر تفاهمنامه همکاری میان دانشگاه آزاد واحد علوم‌وتحقیقات و قرارگاه اقتصادی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، در راستای تحقق اهداف اقتصاد دانش‌بنیان و به ‌منظور توسعه همکاری ‌های مشترک علمی، آموزشی، پژوهشی و اجرایی است.
در دو سال گذشته، بخش اقتصادی وزارت دفاع به خصوص در حوزه پتروشیمی، تولید اوره و پلیمر، شاهد شکوفایی در تولید، افزایش سود، رضایت سهامداران و بازنشستگان و دولت بوده است. دلایل این موفقیت ها نیز انتصاب مدیران عامل و اعضای هیات مدیره کارآمد متخصص و متعهد جهادی بوده است، هرچند باید در برخی شرکتهای زیرمجموعه که کارآمدی لازم را نداشته اند، بازنگری صورت بگیرد.